พระสมเด็จปกโพธ์

พระลีลากำแพงเม็ดขนุน

พระกำแพงเม็ดขนุน หรือในสมัยก่อนเรียกว่า พระกำแพงเขย่ง โดยตั้งตามพุทธลักษณะขององค์พระ
ลักษณะปางลีลาก้าวเดินไปข้างหน้า และ พระบาทขวากำลังเขย่งก้าวเดิน
ในอดีต พระกำแพงเม็ดขนุน เป็นพระพิมพ์ที่ได้รับความนิยมสูงกว่าพระกำแพงซุ้มกอและเป็นหนึ่งในชุด เบญจภาคี ในยุคแรก แต่เนื่องจากเป็นพระพิมพ์ที่หาได้ยาก และมีขนาดสูงชะลูด
ไม่เข้าชุดกับพิมพ์อื่นๆ ภายหลังจึงถูกทดแทนด้วยพระกำแพงซุ้มกอ พระกำแพงเม็ดขนุน เป็นพระศิลปะสุโขทัย พบครั้งแรก ณ กรุวัดพระบรมธาตุ เมื่อปี พ.ศ. 2392
ต่อมาปี พ.ศ. 2470 พบที่กรุวัดพิกุลและกรุอื่นๆในฝั่งนครชุม รวมไปถึงบริเวณลานทุ่งเศรษฐี
เช่น วัดซุ้มกอ วัดเจดีย์กลางทุ่ง วัดฤาษี เป็นต้น ต่อมา ปี พ.ศ. 2505
พบเป็นพระเนื้อชิน จากกรุวัดอาวาสน้อย กรุวัดป่ามืด ในเขตอรัญญิกฝั่งชากังราว
พระพิมพ์นี้ประกอบไปด้วย พิมพ์ใหญ่ และ พิมพ์เล็ก ประกอบไปด้วยเนื้อต่างๆดังนี้
1. เนื้อดินผสมว่านและเกสรดอกไม้ มักเป็นพระที่ได้จากกรุวัดบรมธาตุ วัดฤาษี วัดพิกุล วัดเจดีย์กลางทุ่ง กรุวัดซุ้มกอ
2. เนื้อว่าน พบเฉพาะ จากกรุวัดบรมธาตุ
3. เนื้อว่านหน้าทองคำ หน้าเงิน เนื้อประเภทนี้ พิมพ์จะต่างจาก 2 เนื้อแรก พบจากกรุวัดป่ามืด แต่หากเป็นพิมพ์ที่เหมือนกับเนื้อดิน จะเป็นพระที่ได้จากกรุวัดพระบรมธาตุ
4. เนื้อชิน พบจากกรุวัดพระบรมธาตุ วัดอาวาสน้อย วัดป่ามืด
เนื้อมาตรฐานที่พบเห็นแพร่หลายเป็นสากลนิยม คือ เนื้อดินผสมว่านและเกสรดอกไม้ มีด้วยกัน หลายสี เช่นสีแดง สีเหลือง สีเขียว และ สีดำ
พระกำแพงเม็ดขนุน สันนิษฐานว่า เป็นพระพิมพ์ที่สร้างขึ้นมาพร้อมๆ กับพระกำแพงซุ้มกอ โดยพระมหาธรรมราชาลีไทย ที่ 1 แห่งราชวงศ์พระร่วง เมื่อประมาณปี พ.ศ. 1900 ครั้งที่พระองค์เสด็จมาสถาปนาวัดพระบรมธาตุขึ้น ณ เมืองนครชุม พร้อมประดิษฐานพระบรมธาตุ ปลูกต้นพระศรีมหาโพธิ์ รวมทั้งการสร้าง พระพุทธรูป พระเครื่องต่างๆบรรจุเอาไว้ภายในพระเจดีย์